Van'da iş var, eleman yok! Esnaf dertli...

2022 yılına ilişkin açıklanan verilere göre Türkiye’de işsizlik oranı en yüksek illerin başında Van, Muş, Bitlis ve Hakkari geliyor. Ancak Van’da hemen hemen her işletmede eleman aranıyor ilanları bulunuyor. Esnaf ve işçilere sorduk, Van’da işsizlik mi var iş beğenmemezlik mi?

TÜK’in açıkladığı verilere göre, Türkiye'de işsizlik oranı yılın ikinci çeyreğinde, bir önceki döneme göre 0,3 puanlık azalışla yüzde 9,7 seviyesine geriledi. Buna göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı, 73 bin kişi azalarak 3 milyon 400 bin kişi oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise 0,3 puanlık azalışla yüzde 9,7 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı, ikinci çeyrekte 

2022 yılına ait işsizlik verilerine göre ise işsizlik oranı en yüksek olan bölge Van, Muş, Bitlis ve Hakkari oldu.

İstatistiklerin ortaya çıkardığı tablo böyleyken Van’daki hizmet sektörünün tamamı eleman bulamamaktan yakınıyor. İşveren gençlerin çalışmadığını dile getirirken, işçiler ise çok düşük maaşlara çalıştırılmaktan dert yandı.

Esnaflardan aldığımız bilgilere göre, bir personele verilen ücret ortalama 200 ile 500 TL arasında değişiyor. Ancak işin acı tarafı günde 10-12 saat çalıştırılan ve çoğu sigortasız olan işçilere bu paraların verilmesi. İşveren, kira, elektrik, vergi, sigorta gibi masrafların altında ezildiklerinden dolayı dolgun maaş veremediklerini vurguladı. Mesleğe ömrünü vermiş ustalar ise batıda 1200 TL olan yevmiyenin Van’da en fazla 500 TL olduğunu belirtti.

“ELEMAN BULAMIYORUZ”

Van’ın en işlek caddesi olan Cumhuriyet Caddesinde her adım başı iş ilanı bulmak mümkün ancak eleman bulmak o kadar kolay değil. Tatlı işletmecisi Yücel Kurt, “Aylardır eleman arıyoruz, gelen 15 gün çalışıp gidiyor. Kimse iş öğrenmek, meslek edinmek istemiyor. Gençleri tutamıyoruz. Şartlarımız piyasaya ve ekonomik ortama göre iyi ancak işçilere beğendiremiyoruz. Camımızda eleman aranıyor ilanı hep duruyor” dedi.

Ayakkabı dükkanı işleten Şentürk Cengiz ise, “Sürekli işçi değiştiriyoruz, çünkü genelde ev geçindirme derdi olmayan gençleri alıyoruz. Öğrenciler harçlıklarını çıkarıp gidiyor, değişim olduğu için yeni enerji oluyor. Hem maliyetimiz artmıyor hem de elemanın enerjisi hep diri kalıyor. Ev geçindiren birini işe alıp asgari ücretin altında para veremeyiz” şeklinde konuştu.

12 SAATİN KARŞILIĞI 500 TL

Yıllardır döner ustalığı yaptığını söyleyen Hakan Denat, “Mecburi bu paralara çalışıyoruz. En az 11-12 saat çalışmamıza rağmen aldığımız ücret 500-600 lira. Batıda bunun iki katını veriyorlar hem de eksiksiz olarak haklarını alabiliyorsun. Van’da kiralar almış başını gidiyor. Ulaşım, gıda, ekmek, su her şey İstanbul’la aynı fiyata ama maaş yarısından bile daha az. İşverene de hak veriyoruz çünkü giderler çok fazla ama bu maaşlara deneyimli ya da kalıcı eleman bulmak çok zor. Kimse bu maaşa geçinemiyor o yüzden sürekli iş değiştiriyor” ifadelerini kullandı.

İşveren ile çalışan işçilerin görüşü bu yöndeyken genç işsizlerin talepleri de çok farklı değil. Gençler, gelecek hayallerini gerçekleştirebilecekleri, geçim sıkıntısı yaşayamayacakları ortalama düzeyde bir iş aradıklarına vurgu yaptı. Hayatın en güzel yıllarını asgari ücretin dahi altındaki maaş karşılığında harcamak istemediklerini söyleyen gençler, ekonomik krizin en çok da kendilerini olumsuz etkilediğini dile getirdi.

Vanlılar, hem işsizliğin hem de iş beğenmemezliğin harcanan emeğin karşılığının alınmamasından kaynaklandığını ifade etti. Vanolay